Προπόνηση ενεργειακών συστημάτων.

Πρωταρχική επιδίωξη κάθε πρποπονητικού προγράμματος είναι η δραστηριοποίηση εκείνου του ενεργειακού συστήματος,που αποτελεί περιοριστικό παράγοντα στην αντίστοιχη αγωνιστική απόδοση.Έτσι είναι βασικό κάθε προπονητής-γυμναστής να γνωρίζει το ενεργειακό σύστημα που επικρατεί στο αγώνισμα ή στο άθλημα για το οποίο προπονείται ο αθλητής.

Γνωρίζοντας τα ενεργειακά συστήματα έχουμε την δυνατότητα να πετύχουμε έναν πιο ακριβή σχεδιασμό και προγραμματισμό της αγωνιστικής περιόδου.Αυτό σημαίνει πως επιβάλλεται η ανάλυση του αθλήματος ως προς την διάρκεια και την ενταση.Επιπλέον σε κάποια αθλήματα ή αγωνίσματα είναι πιθανό να επικρατούν παραπάνω από ένα σύστημα π.χ. καλαθοσφαίρηση,ποδόσφαιρο όπου η απόδοση δεν μετριέται με τον χρόνο και η μϋική προσπάθεια δεν είναι συνεχές και ισοδύναμη,αλλά αυξομειώνεται ανάλογα με τις αγωνιστικές απαιτήσεις.

Φωσφορογόνο σύστημα(Αναερόβιο σύστημα)

Δραστηριοποιείται κυρίως σε μϋικές προσπάθειες μέγιστης ισχύος που διαρκούν λίγα δευτερόλεπτα παρέχοντας άμεση ενέργεια. Τέτοιες προσπάθειες μέγιστης ισχύος είναι οι εκρηκτικές κινήσεις, οι δρόμοι ταχύτητας κατά τη φάση της επιτάχυνσης στα πρωτα μέτρα,η άρση βαρών,τα άλματα,η ενόργανη γυμναστική κ.ά. Το φωσφορογόνο σύστημα ονομάζεται και αναερόβιο-αγαλακτικό καθώς κατά την διάσπαση της τριφωσφορικής αδενοσίνης(ΑΤΡ) και της φωσφοκρεατίνης για την παραγωγή ενέργειας δεν απαιτείται οξυγόνο ούτε παράγεται γαλακτικό οξύ.

Γλυκολυτικό σύστημα(Αναερόβιο σύστημα)

Δραστηριοποιείται κυρίως σε μϋικές προσπάθειες μέγιστης έντασης που διαρκούν από λίγα δευτερόλεππτα μέχρι ένα περίπου λεπτό.Για παράδειγμα οι αγώνες 100-400μ,50μ κολύμβηση,πάλη κ.ά. Για την συνέχιση της μϋικής προσπάθειας πέρα απο λίγα δευτερόλεπτα απαιτείται ανασύσταση της ΑΤΡ από τις αποθήκες του γλυκογόνου.Τι είναι το γλυκογόνο;Το γλυκογόνο είναι η πολυμερής μορφή της γλυκόζης,έναν απο τρείς πιο απλούς υδατάνθρακες μαζί με την φρουκτόζη και την γαλακτόζη και αποτελεί τη μορφή αποθήκευσης των υδατανθράκων στους μύες και στο συκώτι.Η αποδόμηση του γλυκογόνου σε γλυκόζη πυροδοτεί τις χημικές αντιδρασεις που έχουν ως τελικό προιόν το πυροσταφυλικό οξύ,η τύχη του οποίου εξαρτάται από την ένταση της προσπάθειας.Όταν παρατηρείται ανεπάρκεια οξυγόνου σε έντονες μϋικές προσπάθεις το πυροσταφυλικό οξύ ανάγεται σε γαλακτικό οξύ.Σε αυτό το σημείο αξίζει να επισημάνουμε ότι το γαλακτικό οξύ δεν είναι υπαίτιο για τον μϋικό κάμματο αλλά τα ιόντα υδρογόνου τα οποία υποδέχεται το γαλακτικό οξύ.Επομένως μπορούμε να πούμε ότι η παραγωγή του γαλακτικού οξέος επιτρέπη τη συνέχιση των αναερόβιων επεξεργασιών και κατα συνέπεια την παραγωγή ενέργειας.

Οξειδωτικό συστημα(Αερόβιο σύστημα)

Ενεργοποιείται σε όλε τις μϋικές προσπάθειες που διαρκούν από λίγα λεπτά μέχρι λίγες ώρες.Απαραίτητη προυπόθεση ειναι η ύπαρξη επαρκής προσφοράς οξυγόνου.Αγωνίσματα αντοχής όπως ο μαραθώνιος και ο δρόμος 1500μ κατατάσσονται σε αυτήν την κατηγορία.

Επιμέλεια: Mιχαήλ Μπαλτζής ΚΦΑ.

προπονητής φυσικής κατάστασης.